Neurastenia

neurastenia – jedna z postaci nerwic. Poza osiowymi objawami nerwicy w neurastenii istotna jest przede wszystkim bardzo wyraźna „słabość nerwowa” (asthenos to po grecku „słaby”). Osoba z neurastenią jest więc osobą o bardzo lub skrajnie niskiej odporności emocjonalnej, bardzo wrażliwą i męczliwą, często również drażliwą i trudną w kontakcie. Wykazuje skłonność do najrozmaitszych zaburzeń emocjonalnych.

Czasami mówi się, że neurastenik nadaje się do życia wyłącznie w cieplarnianych, bardzo umiarkowanych warunkach. 

W nerwicy neurastenicznej wyjątkowo wyraźnie manifestuje się słabość układu nerwowego. Do podstawowych objawów należą: drażliwość i wybuchowość, duża męczliwość i nieodporność na stres, oraz coś, co powoduje, że osoby z neurastenią można określić dosłownie jako „słabe psychicznie”.

Neurastenicy sprawiają wrażenie krańcowo delikatnych, jakby utkanych z mgły. Codzienne życie jest dla nich wyjątkowo męczące i wyczerpujące, są permanentnie osłabieni i zmęczeni, często senni. Zwykłe obowiązki czy wyzwania życiowe przerastają ich możliwości. Skrajna nieodporność na stres powoduje, że załamują się w obliczu najdrobniejszych i najbardziej błahych trudności i niepowodzeń.

Nerwica neurasteniczna kształtuje się na podłożu bardzo słabego i nieodpornego układu nerwowego. Układ taki jest tak wysoce reaktywny, że nawet drobna stymulacja bodźcowa wytrąca go z równowagi i zwykle tak silnie pobudzony, że neurastenikowi towarzyszy chroniczne poczucie zmęczenia i wyczerpania. Organizm osoby z nerwicą neurasteniczną sprawia wrażenie obdartego ze skóry – nawet drobny bodziec działa jak kopnięcie prądem czy brutalny atak. Często zdarza się, że przeżycie najzwyklejszego, spokojnego dnia jest dla neurastenika zbyt trudne i męczące. Czasem woli on całymi dniami zalegać w łóżku. Oczywistą konsekwencją wyposażenia w tak słaby układ nerwowy jest brak motywacji i napędu życiowego, brak radości życia, częste przygnębienie, a nawet skłonność do depresji, bardzo liczne dolegliwości o charakterze psychosomatycznym. Neurastenikom często dokucza bezsenność w nocy i nadmierna senność w ciągu dnia. Nagminne są u nich zaburzenia czynności seksualnych i cały wachlarz innych dolegliwości związanych z niecodziennie niską odpornością emocjonalną. Przewlekle pobudzony i napięty neurastenik czuje się ciągle zmęczony, między innymi z powodu psychofizjologicznych następstw podwyższonego pobudzenia – mięśnie są permanentnie napięte, co powoduje niepotrzebne uczucie wyczerpania a nawet trudne do zniesienia bóle mięśniowe, jak po ciężkiej pracy fizycznej.

Można powiedzieć, że neurastenia skutkuje pewnym nieprzystosowaniem we wszelkich niemal dziedzinach życia. Od osoby wyposażonej w tak słaby i chwiejny układ nerwowy trudno jest oczekiwać imponujących osiągnięć życiowych. Wytrwałą pracą nad samym sobą można osiągnąć pewne efekty, jednak konstrukcja emocjonalna neurastenika raczej wyklucza wytrwałość i mówi się czasem, że neurastenicy nadają się do życia wyłącznie w specyficznych, cieplarnianych warunkach.

Dawniej, ze względu na określony obraz kliniczny, w neurastenii rozróżniano postać hipersteniczną, jeśli dominowała drażliwość i wybuchowość oraz hiposteniczną, jeśli dominowała męczliwość i zanik aktywności życiowej.